Y lý là gì? Vì sao cần thiết giỏi Y lý

Đi học, đi làm, đi lanh quanh, thi thoảng chúng ta vẫn bắt gặp các khẩu hiệu "Vững Y lý - Sáng Y đức" hay "Sâu Y lý, giỏi Y thuật, giàu Y đức". Vậy Y lý là gì?

Thực tế, Y Lý là là hệ thống lý luận y học. Đã là một hệ thống lý luận thì phải bao gồm các học thuyết và nguyên tắc cơ bản.
Y học lại là một lĩnh vực rất rộng lớn và bao gồm nhiều lĩnh vực khoa học khác.
Ở đây tác giả xin đề cập về Y lý Y học Cổ truyền.

Hệ thống Lý luận của Y học Cổ truyền Việt Nam hình thành và phát triển với một số đặc tính sau đây:
+ Lâu đời theo chiều dài lịch sử
+ Rộng và phân tán theo phân bố dân cư
+ Giới hạn về mức độ truyền dạy và phổ biến kiến thức trong phạm vi hẹp vì không phổ biến mô hình trường học, đào tạo, ít diễn đàn thảo luận
+ Có tính kế thừa và tiếp thu từ nhiều nguồn gốc khác nhau
+ Có sự phân mảnh thành nhiều trường phái

Hệ thống này bao gồm 2 thành phần chính:
+ Các học thuyết: Âm Dương, Ngũ hành, Thiên nhân hợp nhất, Kinh lạc, Tạng phủ, Khí Huyết, Tinh - Khí - Huyết - Tân - Dịch - Thần,...
+ Các nguyên lý cơ bản

Y lý Y học Cổ truyền Việt Nam hiện nay như thế nào?
- Tích cực: trở thành nội dung bắt buộc được giảng dạy trong tất cả các chương trình đào tạo y khoa tại Việt Nam. Có tính ứng dụng và được phổ biến, tương đối thống nhất trong thực hành. Không ngừng được bồi đắp và mở rộng thông qua nghiên cứu, đào tạo và hợp tác trong - ngoài nước.
- Hạn chế: (1) Vì không có tài liệu chính thống về khung lý thuyết và ghi nhận các trường phái "đúng đắn, khoa học" nên dễ bị nhầm lẫn với các can thiệp chăm sóc sức khỏe dựa vào tập quán, thói quen, lời đồn đại của người dân gây nhầm lẫn. (2) Các phân nhánh, trường phái tồn tại độc lập, song song. Nhiều nội dung chưa được hệ thống hóa nên dễ gây lẫn lộn, "râu ông nọ - cằm bà kia". (3) Một số người không tiếp thu đầy đủ và xem nhẹ Y lý nên dẫn đến lối hành nghề theo kinh nghiệm hạn hẹp của cá nhân, dần khiến cho hệ thống lý luận càng rời rạc và không gắn liền với thực tiễn.

Nói chung, trong Y học, ở đây tác giả muốn nhấn mạnh về Y học Cổ truyền, thì Y lý là điểm bắt đầu và cũng là hành trang xuyên suốt Y nghiệp. Hành trang đủ hay thiếu, ngày một giàu thêm hay vơi bớt đi, có lẽ là do bản thân mỗi người